AMI OHUN

Ede Yoruba je ede ami ohun. Opolopo ni ede ti won maa n se amulo ohun ni orile-ede yii ati kaakiri agbaye. Ara won ni ede faranse. Faweli ni o maa n gba ami sori pelu konsonati aranmupe asesilebu ‘’m ati n’’ Ninu ede Yoruba, oro eyokan pelu sipeli kanna le ni opolopo itumo paapaa julo ni iwon igba ti oro yii ba ti ni ami otooto lori. Ami ori oro meta ni a o gbe yewo ninu iwe yii. Awon naa ni: Ami o oke, ami  isale ati ami aarin.

Ami ohun oke  ( /  ) mi.

Ami ohun isale ( \ ) do.

Ami ohun aarin( –  ) re.

 

AMI OHUN OKE (mi)

                                    ba                    fe                     ge                    gbe

 

ji                      ki                     ni                    ri

 

AMI OHUN ISALE (do)

ba                                fa                                 ge                                gba

je                                 ka                                na                                ra

                        se                                 si                                  so                                 sun

da                                de                                di                                 dun

ya                                ye                                yo                                yin

wa                               we                               wo                               wu

 

AMI  OHUN AARIN (re)

be                      fe                               ge                   gbe

je                        ki                              lo                      re

                                               

Gege bi a ti so saaju pe, ami ohun meta ni a o yewo ninu iwe yii. Ki a ranti pe faweli nikan ni a maa n fi ami si lori ati konsonanti aranmupe asesilebu (m/n). Awon wonyi nikan ni won maa n gba ami sori bakan naa ni awon konsonanti yii le da duro gege bi odindi silebu ninu ede Yoruba.

 

AMI OHUN ONISILEBU MEJI

AMI OKE                                 AMI ISALE                             AMI AARIN

sibi                                                  iji                                              ife

Kunle                                               igba                                          omo

Wale                                                ego                                            ire

 

Batani  kin-in-ni  re mi

awo                             ile                                ise                                ipon

ile                                itun                              aja                                apa

aje                                ede                              egbe                             ere

ewe                              ibi                                imi                               odo

ogbo                            oro                               oso                               ose

 

Batani    keji  re do

aba                               ajo                   ida                   imo

aje                                ila                    ola                   ife

ere                               iko                   ibe                   amo

are                               ile                    iwi                   ige

Batani keta  do mi

egbe                 ore                   opa                  ota

ila                    otun                 aba                   ada

ilu                    agba                 Aja                  ala

ana                   apa                   ara                   amo

 

Bata kerin do  do

ebe                               ese                                           eje                                            efe

ele                                ala                                            aja                                            apa

ija                                ila                                            ifa                                            ika

 

Batani karun-un do re

ida                               Dada                                       aga                                           obo

ajo                               ole                                           obe                                          oje

ope                              owe.

           

IGBELEWON

  1. Ami ohun meloo ni o wa ninu ede Yoruba? (a) meji (b) meta (d) merin (e) marun-un.
  2. Ami ti o ye lori ‘’ilu’ (ibi ti eniyan n gbe) (a) ilu (b) ilu (d) ilu (e) ilu.
  3. Ami ti o ye lori ‘’oko’’ (….. ti o je eni oluran lowo iyawo). (a) oko (b) oko (d) oko (e) oko
  4. ‘’Ogun’’ (a) ipinle (b) je orisa ile Yoruba (d) ohun ti eniyan n mu ti ara eniyan ko ba ya (e) aawo laarin ilu si ilu.
  5. ‘’obe’’ ni (a) ohun ti a fi je ounje (b) ohun ti a fi n ge nnkan (d) ohun ti o dun ti o larinrin (e) ko ye mi.

 

ORI ATI  ELEDAA

Igbagbo Yoruba ni wi pe Orisa-Nla ni Alamo ti o mo ori. Awon Yoruba gbagbo pe orisa yii ni Olodumare fi dida eniyan le lowo. Oun ni Alamo rere, eni ti o se oju, imu, enu, eti ati eya ara eniyan yooku ni ori. Leyin re ni Olodumare mi emi iye si amo ti Obatala ba mo. idi niyi ti won fi n ki i ni: ‘Ajala Alamo ti mo ori’ tabi ‘Alamo rere’. Ise owo re ni awon eni orisa bi: abuke, amukun-un, aro, afin, afoju ati awon abirun miiran.

 

IGBELEWON

Salaye lori ori ati eledaa.

 

 IWE ITOKASI:

Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba S.S.1 Corpromutt Publisher Nig Ltd. o.i 177-178

 

LITIRESO

KIKA IWE APILEKO TI IJOBA YAN ( EWI IGBALODE) ‘Taiwo Olunlade. NECO

 

APAPO IGBELEWON

  1. Ami ohun meloo ni o wa ninu ede Yoruba? (a) meji (b) meta (d) merin (e) marun-un.
  2. Ami ti o ye lori ‘’ilu’ (ibi ti eniyan n gbe) (a) ilu (b) ilu (d) ilu (e) ilu.
  3. Ami ti o ye lori ‘’oko’’ (….. ti o je eni oluran lowo iyawo). (a) oko (b) oko (d) oko (e) oko
  4. ‘Ogun’ (a) ipinle (b) je orisa ile Yoruba (d) ohun ti eniyan n mu ti ara eniyan ko ba ya (e) aawo laarin ilu si ilu.
  5. ‘obe’ ni (a) ohun ti a fi je ounje (b) ohun ti a fi n ge nnkan (d) ohun ti o dun ti o larinrin (e) ko ye mi.
  6. Salaye lori ori ati eledaa.

ISE ASETILEWA

  1. Iye ami ti o wa ninu ede Yoruba ni (A) meta (B) meri (C) meji (D) okan.
  2. Fi ami si ori awon oro yii ‘owo hand, Owo town, owo broom’ (A) [w- =w= [w[ (B) =w= =w= [w- (C) [w- [w= owo  (D) [w= [w= [w=.
  3. Ami ti a fa lati isale lo si oke ni ami (A) do (B) re (C) mi (D) faso.
  4. Orisa ti o mo ori ni (A) esu (B) obatala (C) orunmila (D) Olokun
  5. ‘Ajala Alamo ti n mo ori’ ni …. (A) Orisa-Nla (B) Esu (C) Olokun (D) Olodumare.

APA KEJI

  1. Fi ami ohun se iyato laarin awon oro yii: hand, respect, war, medicine, twenty, property, god of thunder ati State in Nigeria.
  2. Salaye lori Ori ati Eledaa.

 

See also

IRO KONSONANTI

IRO FAWELI

EYA ARA IFO

ORUNMILA

AWON ORISA ILE YORUBA

1 thought on “AMI OHUN”

  1. Nje e le ba wa se akojọpọ awọn topic kọọkan láti jss1 sí ss3. Èyí yóò wúlò fún àwọn tí wọn ṣẹṣẹ fe bẹrẹ sí ní kó èdè Yorùbá. Mo ni awọn ọmọ ile yibo kan ti won fe máa kọ nipa ede yoruba. Òpó yín yóò wù lo fún wọn láti kọ. Amoran témi niyen o

Average
5 Based On 1

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Get Fully Funded Scholarships

Free Visa, Free Scholarship Abroad

           Click Here to Apply

Acadlly