ORO-ORUKO NI ILANA APETUNPE

AKOONU

A le seda oro-oruko nipa sise apetunpe. Apetunpe yii pin si ona meji: eyi ni apetunpe kikun ati elebe. A le se Apetunpe Kikun fun Oro-Oruko

Table of Contents

Apeere:

Kobo + kobo = kobokobo

Odun + odun = odoodun

Get A Free USA Scholarship, Visa & Accommodation

Ale + ale = alaale

Osu + osu = osoosu

Osan + osan = osoosan

Egbe + egbe = egbeegbe

A le se Apetunpe Kikun fun Oro-Ise alakopo mo oro-oruko

Apeere:

Study in US, Canada, UK, Germany For Free

Wole + wole = wolewole

Gbomo + gbomo = gbomogbomo

Jedo + jedo = jedojedo

Dana + dana = danadana

Apetunpe Elebe

Nipa sise apetunpe elebe fun oro ise pelu oro-oruko. A o se apetunpe fun konsonanti oro-ise ki a to fi faweli kun un. Apeere

Je = jije

Lo = lilo

Ra = rira

Ko orin = kikorin

Se eda = S + i + se eda

So ooto = s + i + sooto

Sugbon bi konsonanti aranmu m/n ba pari oro-ise naa, faweli aranmu ‘in’ olohun oke ni o a fi kun apetunpe

Mo – m + in + mo = mimo

Mu – m + in + mu = mimu

Ni – n + i + ni = nini

Na = n + I + na = nina

Na omo = n + in + omo ninamo

Apetunpe onka

Meta + meta = metameta

Nipa sise akanpo oro-oruko

IGBELEWON

Daruko awon ona ti a n gba seda seda oro-oruko pelu apeere marun-unmarun-un.
Ge awon oro wonyi si mofiimu: omokomo, iyaale, ijekuje, isekuse, Durotimi, Olorun, Iyeegbe, Ileese, Kabiyesi, agbalagba, Opolopo.

IWE ITOKASI:

Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba J.S.2 Corpromutt Publisher Nig Ltd.

ONA IBANISORO ODE ONI

Ni ode-oni, ede ni opomulero ona ibanisoro. Ede ni a fi n se amulo agbara lati ronu ti a o si so ero inu wa jade fun agboye ti a fi n salaye ohunkohun. Ohun ni a fi n ba ni kedun. Awon ona ibanisoro ode oni niwonyi:

Iwe Iroyin: IweIroyin fun awon Egba 1859, Iwe iroyin Eko A.M Thomas 1888, Iwe Eko Vernal J. 1891.
Telifisan: eyi awon Yoruba n pe ni Ero-Amohun-Maworan. Anfaani gbigbo oro ati wiwo aworan maa n wa nibe.
Redio: Yoruba a ma ape e ni Ero-Asromagbesi sugbon ni aye ode oni o ti n gba esi.
Pako alarimole ni Egbe Titi tabi Adari Ina Oko: eyi ni won maa n ko apejuwe ona ibi kan si. Adari ina oko ni o maa n dari oko ni popo ati titi ijoba.
Ero–Aye-Lu-Jara: ohun ni oloyinbo n pe ni ‘internet’ intaneeti eyi ni o gbode fun gbogbo eniyan lati ba eniyan soro ni kiakia.
Leta Kiko: eyi je aroko ti a n ko si eniyan: orisii leta kiko meji ni o wa awon naa ni Leta gbefe ati leta aigbefe.
Foonu: ohun ni ero alagbeka ti a fi n ba eniyan soro. Ohun ni o yara ju lati ba eniyan soro ni ibikibi.
Agogo: aye atijo nikan ko ni won ti n lo agogo gege bi nnkan ibanisoro. Won n lo agogo ni ile isin, ni ile iwe ati ni oja ni odo awon ti o n ta oja.

IGBELEWON

Ko orisii iwe iroyin marun-un ti o gbode ka ni ode oni.
Iyato meji wo ni o wa laarin Redio ati Telifisan.
Ko awon ona miiran meta ti a n gba ba ara soro lode oni.

IWE ITOKASI:

Adewoyin S.Y (2014) IMO, EDE, ASA ATI LITIRESO YORUBA fun ile eko girama agba S.S.2 Corpromutt Publisher Nig Ltd. o.i 160-163.

ATUPALE IWE ASAYAN

Atupale awon ilo-ede/akanlo-ede. Sise orinkinniwin won.

APAPO IGBELEWON

Ko orisii iwe iroyin marun-un ti o gbode ka ni ode oni.
Iyato meji wo ni o wa laarin Redio ati Telifisan.
Ge awon oro wonyi si mofiimu: omokomo, iyaale, ijekuje, isekuse, Durotimi, Olorun, Iyeegbe, Ileese, Kabiyesi, agbalagba, Opolopo.
Fa awon ona ede ogun (20) ti o ti jeyo ninu iwe apileko ti o n ka lowo.

ISE ASETILEWA

Awon ona ti a le gba seda oro-oruko je (A) meji (B) meta (C) merin (D) mejo
Ewo ni ki i sa ara won? (A) elo (B) imo (C) igbagbo (D) ilekile.
Toka si eyi ti a ko seda ninu awon oro-oruko yii (A) owo ati aso (B) ijekuje ati omokomo (C) eto ati igbagbo (D) imo ati ije.
Ge oro yii si mofiimu ‘opolopo’ (A) opo-lo-po (B) opo-n—opo (C) opo opo (D) opo ati opo.
Ona ibanisoro ti ko ni anfaani aworan ni (A) redio (B) telifisan (C) intaneeti (D) faasi

APA KEJI

Ko ona marun-un ti a n gba ba eniyan soro laye atijo pelu alaye.
Ko ona meta miiran ti a ngba ba eniyan soro lode oni.
Seda oro oruko meji nipase: apetunpe, akanmoruko, afomo ibere ati afomo aarin.

OSE KARUN-UN

ONKA (2,000-50,000).

Onka Geesi	Onka Yoruba	Alaye ni Yoruba	Alaye ni Geesi
2,000	Egbaa	Igba l-nz mewaa	2,000 x 1
4,000	Egbaaji	Igba l-nz ogun	2,000 x 2
6,000	Egbaata	Igba l-nz ogbon	2,000 x 3
8,000	Egbaarin	Igba l-nz ogoji	2,000 x 4
10,000	Egbaarun-un	Igba l-nz aadota	2,000 x 5
12,000	Egbaafa	Igba l-nz ogota	2,000 x 6
14,000	Egbaaje	Igba l-nz aadoje	2,000 x 7
16,000	Egbaajo	Igba l-nz ogoje	2,000 x 8
18,000	Egbaasan	Igba l-nz aadorun-un	2,000 x 9
20,000	Egbaawaa (=k1 kan)	Igba l-nz ogorun-un	2,000 x 10